یکی از مشکلاتی که ممکن است در دوران بارداری خانمها با آن مواجه شوند جفت سرراهی است که امروز درباره آن بحث میکنیم. جفت یا همان بند ناف عضوی منحنی است که در دوران بارداری به جنین در حال رشد خون و اکسیژن میرساند. در یک بارداری طبیعی جفت در نیمه بالایی رحم و دور از دهانه رحم قرار دارد،
اما در موارد نادر جفت به نیمه پایینی رحم می آید که اگر چنین اتفاقی بیفتد ممکن است جفت تمام سرویکس یا دهانه رحم را بپوشاند. به این حالت «جفت پایین»، «پلاسنتا پریویا» یا «جفت سر راهی» گفته میشود.
علت و پیش گیری
متخصصان هنوز درباره علت ایجاد جفت پایین در دوران بارداری مطمئن نیستند اما مواردی مشخص شده که می تواند خانم باردار را در دسترس پلاسنتا پریویا قرار دهد. عده ای از این عوامل خطر را میتوان بازرسی کرد و برخی قابل کنترل نیست. عوامل گوناگون عبارتند از:
* استعمال سیگار و دخانیات در دوران بارداری
* سابقه جراحیهایی که دیواره رحم را تغییر داده باشد، مثلاً جراحی رحم، کورتاژ، میومکتومی «برای برداشتن تومورهای رحم» و…
* سابقه سزارین
* سابقه 5 یا «بیشتر» بارداری
* سن بالای 35 سال مادر
* سابقه داشتن پلاسنتا پریویا
اگر دکتر متخصص زنان قبل از هفته 20 بارداری پلاسنتا پریویا را درباره شما تشخیص دهد احتمال اینکه مشکلی پیش نیاید، زیاد است. درحدود 90 درصد مواردی که قبل از هفته بیستم بارداری تشخیص داده شوند خود بخود تا پایان بارداری التیام پیدا میکنند چرا که جفت به موازات رشد جنین رشد می کند و می تواند تغییراتی داشته باشد و هنگام وضع حمل دهانه رحم را نپوشاند.
علائم
باوجود آنکه در برخی خانمهای باردار پلاسنتا پریویا نشانهای ندارد اما بطور کلی نشانههایی برای جفت پایین رحم میتوان برشمرد:
خون ریزی ناگهانی و بدون درد واژینال که میتواند خفیف یا شدید باشد. این خون طبق معمول قرمز روشن است.
علائم زایمان زودرس: انقباضات منظم و درد در ناحیه پایین شکم و پشت
بنابر این اگر در سه ماهه اول یا دوم چنین علائمی داشتید هرچه سریعتر دکتر متخصص زنان را در جریان بگذارید.
علل جفت پایین
در بیشتر موارد جفت پایین رحمی در سه ماهه دوم ودر معاینات سونوگرافی تشخیص داده می شود
تشخیص
در بیشتر موارد جفت پایین رحمی در سه ماهه دوم آن هم در معاینات سونوگرافی تشخیص داده میشود. گاهی هم خانم باردار دچار خون ریزی می شود و بهمین دلیل دکتر بطور اورژانسی برایش سونوگرافی تجویز میکند و پلاسنتا پریویا تشخیص داده می شود. برخی خانمها نخستین بار زمانی از پایین بودن جفت اطلاع پیدا میکنند که هنگام زایمان دچار خون ریزی می شوند.
درمان
نوع درمان بستگی به چند مورد دارد:
1. میزان خون ریزی
2. شدت اثری که پایین بودن جفت بر سلامت شما و جنین دارد.
3. تا زمان زایمانتان چقدر وقت باقی است.
در چنین مواردی درمان اول استراحت مطلق و تجویز داروهایی برای آرامش بخشیدن به رحم است تا جفت فرصت کند بجای اصلی خود در بالای رحم برگردد.یادتان باشد اگر پلاسنتا پریویا درباره شما تشخیص داده شده و خون ریزی ندارید به هیچ عنوان در دوران بارداری مقاربت، معاینه واژینال یا هرگونه نزدیکی به واژن نداشته باشید و از انجام کارهای سنگین بپرهیزید.
اگر پلاسنتا پریویای شما خون ریزی دارد شاید لازم باشد در بیمارستان بستری شوید.در مواردی که جنین بزرگ یا خون ریزی شدید است و خطر سلامت شما و فرزندتان را تهدید می کند، دکتر متخصص احتمالا دستور سزارین میدهد.
توجه
تا زمانی که جفت سر راهی دارید باید از بلند کردن اجسام سنگین، هرگونه فشار، استرس یا هر انچه سبب تحریک انقباضات رحمی شود، پرهیز کنید. در غیر این صورت اگر رحم انقباض پیدا کند از زیر جفت جمع میشود و خون ریزی میکند که بسیار خطرناک است.